Ενότητα 11η : Ο σεβασμός προς τους γονείς μέλημα του νόμου

«Ο σεβασμός προς τους γονείς μέλημα του νόμου»

 Μετάφραση

    Όποιος τυχόν τολμήσει τον πατέρα του ή τη μητέρα του ή τους πατέρες ή τις μητέρες αυτών να χτυπήσει, ο πρώτος άνθρωπος που τον συναντά ας βοηθήσει και ο μεν μέτοικος ή ο ξένος, να καλείται σε τιμητική θέση στους αγώνες, αν βοηθήσει, αν όμως δε βοηθήσει να απελαύνεται από τη χώρα για όλη του τη ζωή· κι αυτός που δεν είναι μέτοικος, αν βοηθήσει, ας επαινείται, αν όμως δε βοηθήσει, να μέμφεται· και ο δούλος που θα βοηθήσει, ας κερδίζει την ελευθερία του, αν όμως δε βοηθήσει, εκατό χτυπήματα να δεχθεί με το μαστίγιο. Αν κάποιος καταδικαστεί για βιαιοπραγία ενάντια στους γονείς του, πρώτα απ’ όλα να απελαύνεται για όλη του τη ζωή από την πόλη σε άλλη χώρα και να αποκλείεται από κάθε ιερή τελετή, κι αν γυρίσει από την εξορία να τιμωρείται με την ποινή του θανάτου. Κι αν κάποιος ελεύθερος μ’ αυτόν φάει ή πιει ή έχει κάποια άλλη σχέση ή συναντώντας τον κάπου έρθει σε επαφή μαζί του με τη θέλησή του, να μην έλθει ούτε στο ιερό καθόλου ούτε στην αγορά ούτε στην πόλη γενικά παρά μόνο αφού εξαγνιστεί.

 Σχόλια :

Το απόσπασμα προέρχεται από το έργο του Πλάτωνα «Νόμοι» . Σ’ αυτό εκφράζει τις πολιτικές, τις παιδαγωγικές και ηθικές αντιλήψεις του και δίνει συμβουλές και οδηγίες για το πώς πρέπει να ζουν οι πολίτες. Περιέχει ρυθμιστικές διατάξεις που καθοδηγούν τους «καλούς» πολίτες και καθορίζουν τις ποινές για τους παραβάτες. Ο Πλάτων προσπαθεί να περιγράψει πώς θα έπρεπε να είναι οι νόμοι μιας εύρυθμης και πρότυπης πόλης. Βασική προϋπόθεση είναι να αποτελείται από συνετούς και ηθικούς πολίτες. Μια από τις πρώτες φροντίδες κάθε ηθικού πολίτη είναι οι γονείς τους, που αξίζουν τον μεγαλύτερο σεβασμό , γιατί ανέθρεψαν σωστούς πολίτες.

   Το συγκεκριμένο απόσπασμα περιλαμβάνει τις διατάξεις που αναφέρονται στο σεβασμό των γονέων και των παππούδων.

Αναφέρεται σε όσους ασεβούν εις βάρος των γονέων και των παππούδων αλλά και σε όσους σπεύσουν να βοηθήσουν ή όχι τους γονείς και τους παππούδες. Αν κάποιος χτυπήσει τους γονείς ή τους παππούδες του επιβάλλεται όποιος βρεθεί εκεί να τρέξει να βοηθήσει τους γονείς ή τους παππούδες. Κι αν αυτός είναι μέτοικος ή ξένος, να του προσφέρεται τιμητική θέση στους αγώνες . Αν όμως δεν βοηθήσει, να διώχνεται από την πόλη και ποτέ πια να μην του επιτρέπεται να επιστρέψει. Κι αν αυτός που θα προσφέρει τη βοήθεια δεν είναι μέτοικος αλλά βρίσκεται στην πόλη προσωρινά, να του γίνεται έπαινος. Αν όμως δεν βοηθήσει, να του γίνει επίπληξη.

Κι αν είναι δούλος και σπεύσει να βοηθήσει, να του δίνεται η ελευθερία του. Αν όμως δεν βοηθήσει, να του δίνουν εκατό χτυπήματα με το μαστίγιο.

Αν κάποιος καταδικαστεί εξαιτίας βιαιοπραγίας εις βάρος των γονιών του , να διώχνεται από την πόλη σε άλλη χώρα και να μην του επιτρέπεται να παραστεί σε ιερή τελετή. Ακόμη κι αν αυτός καταφέρει να επιστρέψει από την εξορία, να τιμωρείται με θάνατο. Κι αν κάποιος πολίτης ελεύθερος φάει ή πιει με έναν τέτοιο άνθρωπο ή συνάψει οποιαδήποτε σχέση μ’ αυτόν ή τον συναντήσει με τη θέλησή του, να του απαγορευτεί να μπει σε ναό ή στην αγορά ή στην πόλη.  Μπορεί να του επιτραπεί , μόνο αφού εξαγνιστεί.

  Ο Πλάτων θεωρεί πολύ σημαντικό τον σεβασμό προς τους μεγαλύτερους. Οι νόμοι του προβλέπουν βαρύτατες ποινές για όσους ασεβούν προς τους γονείς ή τους παππούδες. Οι ποινές θα επιβληθούν όχι μόνο στους δράστες αλλά και σε όσους τους συναναστρέφονται. Και οι έπαινοι που προβλέπονται για όσους βοηθήσουν τους γονείς ή τους παππούδες είναι σημαντικοί είτε πρόκειται για μέτοικο ή ξένο είτε για δούλο.

Ερωτήσεις κατανόησης:

1.      Ποια υποχρέωση έχει ο πρώτος που θα δει κάποιον να χτυπά τους γονείς του ή τους γονείς των γονιών του;

2.      Ο μέτοικος , ο ξένος ή ο δούλος που θα βοηθήσουν σε τι θα ωφεληθούν;

3.      Αν δεν βοηθήσουν, τι συνέπειες υπάρχουν;

4.      Ποια ποινή προβλέπει ο νόμος για κάποιον που θα βιαιοπραγήσει κατά των γονιών του;

5.      Πώς αντιμετωπίζεται από το νόμο οποιοσδήποτε ελεύθερος πολίτης έρθει σε επαφή με το γιο που καταδικάστηκε;

Παράλληλο κείμενο (σελ. 153)

Τα παιδιά να υπακούετε στους γονείς σας σύμφωνα με το θέλημα του Κυρίου·γιατί αυτό είναι δίκαιο. Να τιμάς τον πατέρα και τη μητέρα σου, που είναι η πρώτη εντολή η οποία περιέχει υπόσχεση, για να ευτυχήσεις και για να ζήσεις πολλά χρόνια στη γη. Όμως και οι πατέρες μην εξοργίζετε τα παιδιά σας, αλλά να τα ανατρέφετε σύμφωνα με την παιδεία και τη νουθεσία του Κυρίου.

Ο Απόστολος Παύλος προτρέπει τα παιδιά να υπακούουν στους γονείς τους και να τους τιμούν , γιατί αυτό είναι το δίκαιο. Οι γονείς που μας ανάθρεψαν αξίζουν το σεβασμό και την αγάπη μας. Αν τιμούμε τον πατέρα και τη μητέρα μας , θα έχουμε μια ευτυχισμένη και μακρόχρονη ζωή. Και οι γονείς θα πρέπει να δίνουν στα παιδιά τους σωστή ανατροφή, σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, και να μην τους προκαλούν βίαιη συμπεριφορά.

Το κείμενο Α της ενότητας και το Παράλληλο κείμενο έχουν κοινό θεματικό άξονα : ο απαιτούμενος σεβασμός των παιδιών προς τους γονείς. Ανάμεσα στα δύο κείμενα υπάρχει και υφολογική ομοιότητα : διατυπώνουν εντολές με διδακτικό ύφος. Ο Πλάτων διατυπώνει νόμους που πρέπει να ισχύσουν σε μια ευπρεπή κοινωνία και ο Απόστολος Παύλος διδάσκει εντολές που θα οδηγήσουν στην ευτυχία.