Ενότητα 3η : Το χρέος του ιστορικού

 Το χρέος του ιστορικού

Ο σπουδαίος ιστορικός Πολύβιος αναφέρεται στα προσόντα που έχει ένας ενάρετος άνδρας αλλά και στα προσόντα που πρέπει να έχει ένας ιστορικός. Ο πρώτος διακρίνεται για την αγάπη προς τους φίλους του και την πατρίδα του. Συμπαραστέκεται στους φίλους του και δείχνει επιείκεια. Μισεί τους ίδιους εχθρούς που μισούν οι φίλοι του και αγαπάει τους φίλους μαζί με τους φίλους του. Όμως , όταν κάποιος αποφασίζει να γράψει ιστορία, πρέπει να παραμερίσει όλα τα παραπάνω. Τότε είναι υποχρεωμένος, όταν το απαιτούν τα γεγονότα, να είναι πολύ σωστός, αμερόληπτος και αντικειμενικός. Ακόμα και τους εχθρούς επιβάλλεται να επαινεί, όταν οι περιστάσεις το απαιτούν, και να κατηγορεί ακόμα και τους πιο στενούς συγγενείς, όταν οι πράξεις τους δεν είναι σωστές. Η ιστορία είναι μια μεγάλη αλήθεια κι αν λείψει η αλήθεια, θα είναι μια διήγηση χωρίς κανένα όφελος από την οποία δεν μπορεί κανείς να αντλήσει πληροφορίες.  Ένα ιστορικό έργο από το οποίο λείπει η αλήθεια δεν έχει καμία απολύτως αξία. Μοιάζει με ένα ζώο τυφλό, που δεν μπορεί να προσφέρει τίποτα στον άνθρωπο. Γιατί πραγματικά όποιος αγνοεί την αλήθεια είναι σαν τυφλός. Αν το έργο ενός ιστορικού δεν βασίζεται στην αλήθεια , τότε προβάλλει λανθασμένα πρότυπα συμπεριφοράς και οδηγεί σε λάθος συμπεράσματα. Μελετώντας τις αιτιώδεις σχέσεις των γεγονότων του παρελθόντος, γνωρίζουμε καλύτερα τον κόσμο και τους ανθρώπους. Αν όμως τα συμπεράσματα αυτά είναι λανθασμένα, δεν θα οδηγήσουν πουθενά, γιατί γρήγορα θα διαψευσθούν. Ένα αναληθές ιστορικό έργο θα είναι ανώφελο, γιατί η επίδρασή του στην πρόοδο της ανθρωπότητας θα είναι αρνητική.

Παράλληλα κείμενα :

1^ο παράλληλο :

Στο κείμενο αυτό αναφέρεται ότι ο ιστοριογράφος επιβάλλεται να ξεχνά την αγάπη και το μίσος. Πρέπει πολλές φορές να επαινεί ακόμα και τους εχθρούς του , όταν επιβάλλεται από τα γεγονότα, και να ασκεί έλεγχο και στα πιο αγαπητά πρόσωπα, όταν κάνουν πράξεις λανθασμένες. Για το λόγο αυτό πρέπει και τους εχθρούς να επαινεί και τους φίλους να κατηγορεί.

2^ο παράλληλο :

Για τη συγγραφή της ιστορίας απαιτείται η αλήθεια, όπως απαιτείται ευστροφία στη ρητορική και μυθοπλασία στην ποίηση. Με βάση την αλήθεια δεν απέκρυψε τα λάθη και τις αποτυχίες των πιο δικών του προσώπων ,αλλά έγραψε όλα όσα συνέβησαν , είτε ήταν καλά είτε κακά, με απόλυτη ακρίβεια.

3^ο παράλληλο :

Ο Λουκιανός λέει ότι ο ιστορικός επιβάλλεται να είναι ελεύθερος στη σκέψη του και να δίνει με το έργο του πάντα την αλήθεια. Δεν πρέπει να επηρεάζεται από φιλίες    και να χαρίζεται, αλλά ούτε κι από μίση να κατακρίνει αυτούς των οποίων οι πράξεις είναι σωστές.

     Και οι 4 συγγραφείς συμφωνούν ότι η ιστοριογραφία χάνει την αξία της, αν δεν διέπεται από αλήθεια.

Άννα Κομνηνή- Προκόπιος : Και οι δύο υποστηρίζουν ότι είναι απαραίτητη η αλήθεια για τη συγγραφή ιστορίας. Κάθε ιστορικός πρέπει να ξεχνά φιλίες και έχθρες. Πρέπει να αναγνωρίζει τα σφάλματα των φίλων του και τις αρετές των εχθρών του. Οφείλει να γράφει τα γεγονότα όπως έγιναν και να μην υπερβάλλει ούτε για τους εχθρούς ούτε για τους φίλους.

Λουκιανός : Ο ιστορικός δεν πρέπει να φοβάται τίποτα ούτε να δωροδοκείται για να διαστρεβλώσει την αλήθεια. Πρέπει να δρα ελεύθερος, να μην εξουσιάζεται από την επιθυμία για χρήμα και δόξα ούτε να επηρεάζεται από συναισθηματισμούς. Οφείλει να αγαπάει και να υποστηρίζει την αλήθεια και την παρρησία και να είναι πάντα αντικειμενικός στην κρίση και στις αφηγήσεις του. Δεν πρέπει να υπερβάλλει για να τονίσει τις αρετές των φίλων του ούτε για να μεγαλοποιήσει τα σφάλματα των εχθρών του. Δεν θα πρέπει να επηρεάζεται ούτε από την αγάπη για την πατρίδα του. Προκειμένου να είναι αντικειμενικός πρέπει να νιώσει ότι δεν έχει πατρίδα ή να αντιμετωπίζει όλες τις πόλεις σαν πατρίδα του.