Νανούρισμα στο γιο μου, Ναζίμ Χικμέτ, και άλλα νανουρίσματα

ΝΑΖΙΜ ΧΙΚΜΕΤ

Νανούρισμα στο γιο μου

         O πατέρας-ποιητής παραστέκεται στο άρρωστο παιδί του και υπαγορεύει στη μητέρα το παρακάτω ασυνήθιστο νανούρισμα.
         Ο γιος μου κρυολόγησε. Καίει στον πυρετό, ύπνος δεν τον παίρνει. Τα μάτια του βγάζουνε φωτιές. Κι η μάνα του: «Να νανουρίσω το μωρό μου», λέει. «Τι να του τραγουδήσω; "Νάνι νάνι το παιδί μου" ή το "Ας κοιμηθεί να μεγαλώσει κι ύστερα πασάς να γένει";» Μα ούτε το ένα ούτε το άλλο.
         Η μάνα του γιου μου έτσι θα 'θελα να τον νανουρίσει:

Κοιμήσου, σπλάχνο μου, κοιμήσου• νάνι...
Στον ύπνο σου έρχεται μια θάλασσα απέραντη. Βουνά
τα κύματά της, φουσκώνουν αφρισμένα, λυσσομανάνε...

Κοιμήσου, σπλάχνο μου, κοιμήσου• νάνι...
Στον ύπνο σου έρχεται ένα καράβι, κι εσύ στη γέφυρα
του καπετάνιου. Στα δεξιά σου, το κύμα που χτυπιέται,
και στα ζερβά σου... Για δες το που σε πολεμάει...
Μα μη σε νοιάζει, γιε μου, μη φοβάσαι! Οι μηχανές δουλεύουνε
σαν την καρδιά σου. Το σκαρί γερό και το τιμόνι στα χέρια σου...

Κοιμήσου, σπλάχνο μου, κοιμήσου• νάνι...
Πελώρια αέρινη γέφυρα δένει τα περιγιάλια.
Στ' αστραφτερό δοκάρι της εσύ αγναντεύεις.
Κοίτα κάτω, μη ζαλιστείς. Κοίτα πάνω,
το κεφάλι σου λες κι ακουμπάει στον ουρανό...

Κοιμήσου, σπλάχνο μου, κοιμήσου• νάνι...
Τι πολλά βιβλία είν' αυτά; Όλα τα έχεις διαβάσει;
Ρυτίδες στο μέτωπό σου, τα μαλλιά σου κατάλευκα.
Τα μάτια σου είναι τα μόνα στη γη που έχουν καταλάβει.
Το πρόσωπό σου όμορφο σαν την αιωνιότητα.
Μην αμφιβάλλεις, μη φοβάσαι μη και δεν βρήκες ό,τι έψαχνες.
Διάβαζε πολεμώντας, διάβαζε αυτό που διαβάζεις
χωρίς να το ξεχωρίζεις από τη μάχη...

Κοιμήσου, σπλάχνο μου, κοιμήσου• νάνι...
Άκου• φωνές ακούς. Κοίτα τι όμορφα χρώματα που βλέπεις...
Τα χέρια σου χαϊδεύουν το μάρμαρο, και να, του δίνουν το πιο σταθερό,
το πιο ζωντανό σχήμα...

Κοιμήσου, σπλάχνο μου, κοιμήσου• νάνι...
Άφοβος σαν θαλασσινός, μάστορας δημιουργός,
φιλόσοφος γνώστης και καλλιτέχνης τολμηρός• έτσι να γίνεις...
Κοιμήσου, σπλάχνο μου, κοιμήσου• νάνι...

Ν. Χικμέτ, Το ερωτευμένο σύννεφο,
μτφρ. Έρα Σαββαΐδου, Ύψιλον

Πρωινό άστρο, Γ. Ρίτσος

Κοριτσάκι μου, 
θέλω να σου φέρω
τα φαναράκια των κρίνων
να σου φέγγουν στον ύπνο σου.

Κοιμήσου κοριτσάκι.
Είναι μακρύς ο δρόμος.
Πρέπει να μεγαλώσεις.

Είναι μακρύς
μακρύς
μακρύς ο δρόμος.

Το παιδί μου κοιμήθηκε
κι εγώ τραγουδάω...

Δύσκολα είναι, κοριτσάκι, 
στην αρχή.
Τι να πεις, δεν ξέρεις.
Δύσκολα είναι στην αρχή.

Γιατί δεν είναι, κοριτσάκι, 
να μάθεις μόνο
εκείνο που είσαι, 
εκείνο που έχεις γίνει.

Είναι να γίνεις
ό,τι ζητάει
η ευτυχία του κόσμου, 
είναι να φτιάχνεις, κοριτσάκι, 
την ευτυχία του κόσμου.

Άλλη χαρά δεν είναι πιο μεγάλη
απ’ τη χαρά που δίνεις.
Να το θυμάσαι, κοριτσάκι.

Νανουρίσματα

https://www.youtube.com/watch?v=E8vbkHeGVwc&playnext=1&list=PLF0BE7AF017495889&feature=results_main

Νανούρισμα, Ματωμένος γάμος, Λόρκα

Για ένα παιδί που κοιμάται

         Στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας του εικοστού αιώνα, μετά την κατάρρευση των καθεστώτων των ανατολικών χωρών, μεγάλο μέρος του πληθυσμού τους μετακινήθηκε σε ευρωπαϊκές χώρες, με σκοπό την εξεύρεση εργασίας. Από την εποχή αυτή και ως τις μέρες μας ζουν και βιοπαλεύουν στη χώρα μας χιλιάδες οικονομικοί μετανάστες, όπως το παιδί του ποιήματος, που κερδίζει το ψωμί του στα φανάρια της λεωφόρου και κοιμάται στο μηχανοστάσιο του εργοστασίου. Το ποίημα περιλαμβάνεται στη συλλογή Το κυπαρίσσι των εργατικών (1995).

Νύχτα. Η κίνηση αραιή στη λεωφόρο.
Μες στο κλειστό, το φωτισμένο εργοστάσιο,
Οι μηχανές, αποσταμένες* μα άγρυπνες,
Επιβλέπουν σαν άκακοι γίγαντες
Τον ύπνο του μικρού. Στριμωγμένος
Κοντά στη σκάρα του ατμού,*
Με του αδερφού του το παλτό σκεπασμένος
Ξεκουράζεται.
Όλη τη μέρα δουλεύει στα φανάρια*
Σκουπίζει τζάμια βιαστικά με το κόκκινο.
Εισπράττει κέρματα ή την εύλογη* αγανάκτηση. Περιμένει το επόμενο φανάρι.
Τίμια κερδίζει έτσι το ψωμί
Και το μερίδιο του νυχτοφύλακα,
Που τον αφήνει να κοιμάται εκεί μέσα.

Τα χιονισμένα βουνά της πατρίδας του,
Τα χέρια της μάνας του που τύλιγαν γύρω του
Γυναίκειο μαντίλι για το κρύο,
Το δάσκαλο που πληρωνότανε με γάλα
Μόλις θυμάται.
Θυμάται κάτι ελληνικά από το στόμα του,
Που τώρα εδώ ακούγονται αλλιώτικα.
Όχι σαν βότσαλα γυαλιστερά μεγάλης θάλασσας,
Όχι σαν ποδοβολητό του αλόγου
Ενός ανίκητου στρατηλάτη,*
Αλλά να, σαν τα κέρματα στην τσέπη,

Σαν το φτύσιμο στο βλέμμα του πελάτη.
Καμιά φορά πιο εγκάρδια
Σαν τούτο δω το βουητό της σκάρας,
Που όλο ανεβάζει το θερμό ατμό.

Δ. Χ. Χριστοδούλου, Το κυπαρίσσι
των εργατικών, Καστανιώτης

Τα πουλιά δέλεαρ του Θεού, Ν. Καρούζος

https://www.youtube.com/watch?v=I6lM6Xj9bgU

Τα πουλιά δέλεαρ του Θεού

         Το πηγαίο αίσθημα της αγάπης αποτελεί ιδεώδη και απώτερο στόχο της ανθρώπινης ζωής στο ποίημα του Ν. Καρούζου «Τα πουλιά δέλεαρ του Θεού, 2», που εκδόθηκε το 1961.

Θα περάσουν αποπάνω μας όλοι οι τροχοί*
στο τέλος
τα ίδια τα όνειρά μας θα μας σώσουν.
Αγάπη μείνε στην καρδιά -
αυτός ας είναι ο κανών* του τραγουδιού σου.
Με την αγάπη
θα σηκώσουμε την απελπισία μας
απ' τ' αμπάρι* του κορμιού.
Δεν είναι φορτίο για τη χώρα των αγγέλων
η απελπισία.
Και προπαντός
ας μην αφήσουμε την αγάπη
να συνωστίζεται* με τόσα αισθήματα...

Ν. Καρούζος, Τα ποιήματα,
τόμ. 1, Ίκαρος

Bob Dylan , Blowing in the wind

Πίνοντας ήλιο κορινθιακό και άλλα ποιήματα , Οδυσσέας Ελύτης

Πίνοντας ήλιο κορινθιακό

         Η ποιητική συλλογή Ήλιος ο Πρώτος του Οδυσσέα Ελύτη γράφτηκε και κυκλοφόρησε μέσα στην Κατοχή (1943), περιέχει ωστόσο αισιόδοξα ποιήματα που, σε πείσμα της δύσκολης εποχής, υμνούν τη χαρά της ζωής, τον έρωτα, τη φύση και το ελληνικό φως. Το παρακάτω ποίημα, το οποίο στη συλλογή είναι άτιτλο μέρος μιας ενότητας, προβάλλει τη στενή σχέση του ποιητή με τη φύση, η οποία τον αναζωογονεί και τον γεμίζει δημιουργική διάθεση.

Ηλίας Δεκουλάκος, Στύλοι Ολυμπίου Διός

Πίνοντας ήλιο κορινθιακό
Διαβάζοντας τα μάρμαρα
Δρασκελίζοντας* αμπέλια θάλασσες
Σημαδεύοντας με το καμάκι
Ένα τάμα* ψάρι που γλιστρά
Βρήκα τα φύλλα που ο ψαλμός του ήλιου αποστηθίζει*Τη ζωντανή στεριά που ο πόθος χαίρεται
Ν' ανοίγει.
Πίνω νερό κόβω καρπό
Χώνω το χέρι μου στις φυλλωσιές του ανέμου
Οι λεμονιές αρδεύουνε* τη γύρη της καλοκαιριάς
Τα πράσινα πουλιά σκίζουν τα όνειρά μου
Φεύγω με μια ματιά
Ματιά πλατιά όπου ο κόσμος ξαναγίνεται
Όμορφος από την αρχή στα μέτρα της καρδιάς.

Ο. Ελύτης, Ποίηση, Ίκαρος

* δρασκελίζοντας: πηδώντας, τρέχοντας από πάνω * τάμα: τάξιμο, εδώ μεταφορικά *αποστηθίζει: μαθαίνει απέξω * αρδεύουνε: ποτίζουν

http://www.youtube.com/watch?v=1zkWiJMPDxs

Κι άλλα ποιήματα του Οδυσσέα Ελύτη :

Όλα τα πήρε το καλοκαίρι... 

Όλα τα πήρε το καλοκαίρι

τ' άγριο μαλλί σου στην τρικυμία

το ραντεβού μας η ώρα μία

Όλα τα πήρε το καλοκαίρι

τα μαύρα μάτια σου το μαντίλι

την εκκλησούλα με το καντήλι

Όλα τα πήρε το καλοκαίρι

και μας τους δύο χέρι με χέρι

Όλα τα πήρε το καλοκαίρι

με τα μισόλογα τα σβησμένα

τα καραβόπανα τα σχισμένα

Μες τις αφρόσκονες και τα φύκια

όλα τα πήρε τα πήγε πέρα

τους όρκους που έτρεμαν στον αέρα

Όλα τα πήρε το καλοκαίρι

κι εμάς τους δύο χέρι με χέρι.

Το τρελοβάπορο

Βαπόρι στολισμένο βγαίνει στα βουνά
κι αρχίζει τις μανούβρες " βίρα μάινα"
την άγκυρα φουντάρει στις κουκουναριές
φορτώνει φρέσκο αέρα κι απ' τις δυο μεριές.

Είναι από μαύρη πέτρα κι είναι απ' όνειρο
κι έχει λοστρόμο αθώο ναύτη πονηρό
από τα βάθη φτάνει στους παλιούς καιρούς
βάσανα ξεφορτώνει κι αναστεναγμούς.

Έλα Χριστέ και Κύριε λέω κι απορώ
τέτοιο τρελό βαπόρι τρελοβάπορο
χρόνους μας ταξιδεύει δεν βουλιάξαμε
χίλιους καπεταναίους τους αλλάξαμε.

Κατακλυσμούς ποτέ δεν λογαριάσαμε
μπήκαμε μες τα όλα και περάσαμε
κι έχουμε στο κατάρτι μας βιγλάτορα
παντοτινό τον Ήλιο τον Ηλιάτορα.


Το κλίμα της απουσίας

               

Το μονόγραμμα

               
Κάτω στης μαργαρίτας το αλωνάκι

                      

Κάτω στης μαργαρίτας το αλωνάκι
Στήσαν χορό τρελό τα μελισσόπουλα
Ιδρώνει ο ήλιος τρέμει το νερό
Φωτιάς σουσάμια σιγοπέφτουνε
Στάχυα ψηλά λυγίζουνε το μελαψό ουρανό
Πέρα μεσ' στα χρυσά νταριά κοιμούνται αγοροκόριτσα 
Ο ύπνος τους μυρίζει πυρκαγιά
Στα δόντια τους ο ήλιος σπαρταράει
Απ' τη μασχάλη τους γλυκά στάζει το μοσχοκάρυδο.

Στα χτήματα βαδίσαμε όλη μέρα...

Στα χτήματα βαδίσαμε όλη μέρα

Με τις γυναίκες τους ήλιους τα σκυλιά μας

Παίξαμε τραγουδήσαμε ήπιαμε νερό

Φρέσκο καθώς ξεπήδαγε από τους αιώνες

Το απομεσήμερο για μια στιγμή καθήσαμε

και κοιταχτήκαμε βαθειά μέσα στα μάτια

Μια πεταλούδα πέταξε απ’ τα στήθεια μας

Ήτανε πιο λευκή

Απ’ το μικρό λευκό κλαδί της άκρης των ονείρων μας

Ξέραμε πως δεν ήταν να σβηστεί ποτές

Πως δεν θυμότανε καθόλου τι σκουλήκια έσερνε

Το βράδυ ανάψαμε φωτιά

Και τραγουδούσαμε γύρω τριγύρω:

Φωτιά ωραία φωτιά μη λυπηθείς τα κούτσουρα

Φωτιά ωραία φωτιά μη φτάσεις ως τη στάχτη

Φωτιά ωραία φωτιά καίγε μας

                                                λέγε μας τη ζωή.

                                         

Εποχές και συγγραφείς : Οδυσσέας Ελύτης

Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Β' Γυμνασίου : Σχολικό βοήθημα

http://taexeiola.blogspot.gr/2011/03/vohthhma-arxaiwn-ellhnikwn-bgymnasiou.html

Αρχαία Ελληνική Γλώσσα : Θεωρία και Ασκήσεις ( από την ιστοσελίδα Ελληνικός Πολιτισμός)

Γραμματική Αρχαίας Ελληνικής - Θεωρία
http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/Grammatiki%20arxaias%20ellinikis.htm

Ασκήσεις Γραμματικής

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/Askiseis%20Grammatikis%20arxaias%20ellinikis.htm

Θεωρία συντακτικού

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/Syntaktiko%20arxaias%20ellinikis.htm

Ασκήσεις συντακτικού

http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20arxaia/Askiseis%20Syntaktikoy%20arxaias%20ellinikis.htm

Σχολικό βοήθημα : Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β' Γυμνασίου

http://taexeiola.blogspot.gr/2011/04/neoellinika-keimena-gymnasio-free.html

Ταινίες σχετικές με το σχολείο , την εκπαίδευση ή τις σχέσεις παιδαγωγών - μαθητών ( με αφορμή τα κείμενα του σχολικού βιβλίου " Να' σαι καλά, δάσκαλε!" του Γ. Ιωάννου, " Η κυρία Νίτσα" του Μ. Καραγάτση , " Η νέα Παιδαγωγική" του Ν. Καζαντζάκη , "Και πάλι στο σχολείο" Ζωρζ Σαρή, το ποίημα " Βγαίνοντας από το σχολειό" του Ζακ Πρεβέρ και την Ενότητα 4η της Νεοελληνικής Γλώσσας " Το σχολείο στο χρόνο")

1. Ο κύκλος των αυτοκρατόρων, μια ταινία για έναν καθηγητή Ιστορίας που προσπαθεί να διδάξει όσο καλύτερα μπορεί τους μαθητές του διδάσκοντάς τους παράλληλα και αξίες και στάσεις. Ώσπου η άφιξη ενός νέου μαθητή θα του ανατρέψει τον γνωστό του κόσμο έως τώρα.

2. Freedom Writers, μια αληθινή ιστορία για μια καθηγήτρια στην Αμερική η οποία προσλαμβάνεται σε ένα σχολείο και έχει να αντιμετωπίσει ένα χωρισμένο-μειονοτικό-επιθετικό μαθητικό πληθυσμό από διαφορετικές φυλές και εθνικότητες με πολλά προβλήματα βίας, ανεργίας κλπ. Προσπαθεί πολύ να τα καταφέρει ώσπου της έρχεται η ιδέα να βάλει τους μαθητές της να γράψουν ένα ημερολόγιο.

3.Τα παιδιά της χορωδίας,(2004), του Κριστό Μπαρατιέ. Βρισκόμαστε στη Γαλλική επαρχία, και συγκεκριμένα, στο Fond de l’ Etang, σχολείο για τα ατίθασα και ορφανά αγόρια. Στα μέσα του 20ου  αιώνα, διευθυντής είναι ο αυστηρός κύριος Ρασίν, μότο του οποίου είναι το “Δράση – Αντίδραση”, ότι, δηλαδή, κάθε αταξία θα ακολουθεί μια σκληρή τιμωρία. Φυσικά, η απειλή δεν έχει κανένα απολύτως αποτέλεσμα στους μικρούς μαθητές. Γι’ αυτό, θα καταφθάσουν ενισχύσεις. Η άφιξη του δασκάλου και μουσικού Ματιέ, το 1949, θα ανατρέψει τα πάντα στο σχολείο. Ο ευγενικός δάσκαλος βλέπει σε κάθε παιδί ένα σύνολο άπειρων δυνατοτήτων, σε αντίθεση με το διευθυντή του σχολείου.

4. Ανάμεσα σε τοίχους, (2008) γαλλική ταινία με κεντρικό θέμα ένα δημόσιο σχολείο στο Παρίσι και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί. Βρισκόμαστε σε μια τάξη μαθητών γύρω στα 13 με 15, στη Γαλλία, και καθηγητής είναι ο Φρανσουά, ο οποίος καλείται να αντιμετωπίσει διάφορες νοοτροπίες, κουλτούρες, χούγια από παιδιά που προέρχονται από διαφορετικές χώρες, θρησκείες, ηλικίες και έχουν διαφορετικές συνήθειες. Αυτό που διαχωρίζει το Φρανσουά από τους υπόλοιπους καθηγητές είναι η ειλικρίνειά του. Τους τη λέει, αλλά ταυτόχρονα τους σέβεται, τους κάνει πλάκα και ταυτόχρονα προσπαθεί να τους καταλάβει.

5. Ο κύκλος των χαμένων ποιητών, κλασσική ταινία με τον Ρόμπιν Γουίλιαμς σαν καθηγητή να διδάσκει ποίηση σε ένα κολέγιο αρρένων. “Captain, oh my captain”. “Oh captain, my captain!”. Μια ομάδα εφήβων, με οδηγό την ποίηση τολμούν να αναζητήσουν τον προσωπικό τους βηματισμό, με τον οποίο θα διασχίσουν τη ζωή και θα παραμείνουν όρθιοι. Προστάτης τους μέχρι την ελευθερία, ένας καθηγητής  που εκτός από τις γνώσεις των σχολικών εγχειριδίων, αναλαμβάνει αυτοβούλως να τους εκπαιδεύσει πως να στέκονται στο ύψος όλων εκείνων, που δεν μετριούνται με μηδενικά και προεξαργυρωμένες βραβεύσεις, αλλά με όνειρα και πίστη.

6. Ο ξεχωριστός κύριος Χάντινγκ, ένας ξεχωριστός μαθητής, οι κολλητοί του και δύο καθηγητές, ένας μαθηματικός και ένας ψυχολόγος να τον διεκδικούν ο καθένας για τους δικούς του λόγους.

7. Το χαμόγελο της Μόνα Λίζα Με την Τζούλια Ρόμπερτς. Η Κάθριν Γουάτσον είναι μία καθηγήτρια που αφήνει το αγόρι της και τη ζωή της στο Λος Άντζελες για να διδάξει στο Γουέλσλι, ένα συντηρητικό, ιδιωτικό κολέγιο θηλέων στη Μασαχουσέτη των Ηνωμένων Πολιτειών το 1953. Η Γουάτσον ενθαρρύνει τις σπουδάστριες να γίνουν καριερίστες. Θέλει οι μαθήτριές της να γίνουν ηγέτες του κόσμου και όχι απλές νοικοκυρές. Χρησιμοποιεί μοντέρνα τέχνη για να δείξει ότι δε χρειάζεται να ακολουθήσουν το γυναικείο στερεότυπο. Πιστεύει ότι οι γυναίκες μπορούν να κάνουν πολλά περισσότερα πράγματα από το να είναι μόνο σύζυγος και μητέρα. Η δουλειά της όμως έρχεται σε αντίθεση με τις μεθόδους του κολεγίου και οι συντηρητικές γυναίκες που διευθύνουν το σχολείο της προτείνουν να μείνει μόνο στις διδακτικές της αρμοδιότητες και να μην προσπαθεί να εκφράσει τις φιλελεύθερες απόψεις της στις μαθήτριες. Την απειλούν ότι μπορεί να χάσει τη δουλειά της.

8. Ο εξαιρετικός κύριος Λαζάρ : Ο κύριος Λαζάρ από την Αλγερία προτείνει τον εαυτό του ως αντικαταστάτη της δασκάλας που αυτοκτόνησε σε ένα δημοτικό σχολείο της Γαλλίας. Από την στιγμή που προσλαμβάνεται κάνει τα πάντα για να έρθει πιο κοντά στα παιδιά, να τους συμπαρασταθεί και να τους εξηγήσει την ανεξήγητη ακόμη και για τους μεγάλους πολλές φορές δύναμη της απώλειας. Ωστόσο, κανείς απ'τους συναδέλφους, γονείς, ακόμη κι απ' τα παιδιά δε γνωρίζει το παρελθόν του κυρίου Lazhar κι ότι από στιγμή σε στιγμή μπορεί να απελαθεί.

9. Επικίνδυνα μυαλά, με την Μισέλ Πφάιφερ, μια πρώην πεζοναύτης που πραγματοποιεί το όνειρό της να διδάξει σε γυμνάσιο. Διορίζεται σε σχολείο του Λος Άντζελες και ξεπερνά τους τύπους του εκπαιδευτικού συστήματος, για να πλησιάσει τους μαθητές της, την πλειοψηφία των οποίων αποτελούν παιδιά με προβλήματα, από τις κατώτερες κοινωνικά τάξεις. Η ταινία αυτή παρουσιάζει ένα σχολείο με προβληματικούς μαθητές.. Σας προτείνουμε να δείτε την ταινία, γιατί μας δείχνει πως αλλάζουν τα παιδιά στην εφηβεία όταν βρεθούν καθηγητές που τολμούν να τους μιλήσουν σε γλώσσα που καταλαβαίνουν. Είναι μια ταινία με αγωνία και χιούμορ.

10. Το κύμα (2008), του Dennis Gansel. Όταν συνειδητοποιεί, ότι οι παραδοσιακές μέθοδοι διδασκαλίας της Ιστορίας, προκαλούν αφόρητη ανία στους μαθητές του, ένας νεαρός καθηγητής, προτείνει την εφαρμογή ενός ιδιότυπου πειράματος, που προβλέπει συγκρότηση μιας ελίτ με μυστικούς κώδικες, σκληρή πειθαρχία και υψηλούς στόχους. Οι μαθητές θα οδηγήσουν το πείραμα σε απόλυτη επιτυχία και, χωρίς να το καταλάβουν, θα αρχίσουν να υποκύπτουν στη διακριτική γοητεία του φασισμού. Η ταινία αποδεικνύει την καταστροφική δύναμη της επιβαλλόμενης πειθαρχίας.

11.Στον κύριο μας με αγάπη (1967), με τον Σίντνευ Πουατιέ. Μη μπορώντας να βρει δουλειά ως μηχανικός, ο Mark Thackeray αποφασίζει να εργαστεί προσωρινά ως καθηγητής σε μια τάξη στο East End του Λονδίνου.Έχοντας να αντιμετωπίσει τη δύστροπη συμπεριφορά των μαθητών του, θα προσπαθήσει να τους μάθει να σέβονται τους συνανθρώπους τους αλλά κυρίως τον εαυτό τους. Γρήγορα θα καταλάβει ότι οι μαθητές του χρειάζονται ένα διαφορετικό είδος εκπαίδευσης από αυτό ενός εγχειριδίου. Ότι χρειάζονται να επικοινωνήσουν μαζί του και μεταξύ τους σαν ενήλικοι. Να μιλούν για θέματα που έχουν απορίες. Να μην χρησιμοποιούνται από τον καθηγητή στα πλαίσια μιας εκπαιδευτικής διαδικασίας που αναπαράγει σχέσεις εξουσίας, για να μπορέσουν τα άγρια νιάτα, τα αλητάκια και τα “παλιοθήλυκα” να εξελιχθούν σε ώριμους ενηλίκους που μπορούν και σκέφτονται.

12. Τα 400 χτυπήματα (1959), του Φρανσουά Τρυφώ. Μια ταινία ύμνος στη εφηβεία, τα πάθη και την αθωότητα της που την συνοδεύουν, που στρέφεται ενάντια σε κάθε εξουσιαστικό μηχανισμό, χωρίς να καταλήγει στον εύκολο διδακτισμό και δίχως να κλείνεται σε κάποιο ιδεολογικό σχήμα.

13. Η ζούγκλα του μαυροπίνακα (1955), του Ρίτσαρντ Μπρουκς το φαινόμενο του «στιγματισμού» και κοροϊδίας μαθητών από συμμαθητές τους είναι συχνό στα σχολεία, σύμφωνα με έρευνες. Στην ταινία είναι ο μοναδικός που φοράει γυαλιά μέσα στην τάξη. Οι συμμαθητές του τον έχουν «στιγματίσει» γι΄ αυτήν την απλή εξωτερική διαφορά του σε σύγκριση με τους υπολοίπους. Τον κοροϊδεύουν και τον εξευτελίζουν φωνάζοντάς τον «γυαλάκια». Άλλοι τον αποκαλούν «τζαμαρία». Κάποιοι μάλιστα τον έχουν αποκλείσει από την παρέα.

14. Μανταντάγιο (1967), του Ακίρα Κουροσάβα. Ένας υπέργηρος δάσκαλος ζει πανευτυχής με τη γυναίκα του σε μια «καλύβα» ελάχιστων τετραγωνικών μέτρων. Η καλύβα είναι περιτριγυρισμένη από μικρό κήπο και το νεράκι ενός ποταμού ρέει ήσυχα στο τοπίο. Οι μαθητές του δεν τον έχουν ξεχάσει, αλλά τον επισκέπτονται συχνά γεμάτοι δώρα, όμως εκείνος είναι ευχαριστημένος με τα ελάχιστα! Κάθε χρόνο, οι μαθητές διοργανώνουν μια μικρή γιορτή για τα γενέθλια του σοφού δάσκαλου.

15. Εάν (1968), του Λίντσευ Άντερσον. Σε ένα δημόσιο σχολείο στη Βρετανία, που ζουν εσωτερικοί οι μαθητές του, ο τρόπος εκπαίδευσης και επικοινωνίας με τα παιδιά είναι καθ’ όλα βάρβαρος και ακατανόητος: οι ιεραρχίες του, ο τρόπος διδασκαλίας του, και η εν γένει στάση του, έχουν να κάνουν περισσότερο με στρατό παρά με σχολείο. Βλέπουμε το λεπτομερές μωσαϊκό του παραλογισμού ενός συστήματος εκπαίδευσης, την αλόγιστη βία που χρησιμοποιεί, την αντίδραση των πιο ανήσυχων πνευμάτων του και την, εντέλει, αιματηρή εξέγερση τους. Η τελευταία σκηνή από τις πλέον χαρακτηριστικές του κινηματογράφου.

16. Ούτε ένας λιγότερος (1999), του Ζανγκ Γιμού. Σ’ ένα χωριό ξεχασμένο από τον θεό, ο δάσκαλος θα πρέπει να φύγει για ένα μήνα και στο πόδι του αφήνει μια 13χρονη απόφοιτο… δημοτικού. Μα της εξηγεί καλά: “Θα πληρωθείς μόνο όταν γυρίσω κι έχεις καταφέρει να κρατήσεις όλους μου τους μαθητές. Δε θέλω ούτε έναν λιγότερο». Η μικρή μπαίνει στην τάξη και γράφει το μάθημα στον πίνακα. Λέει στους μαθητές να το αντιγράψουν, αλλά βλέποντας ότι ο καθένας κάνει ό,τι θέλει βγαίνει από την αίθουσα και κάθεται μπροστά στην πόρτα για να μη φύγει κανείς. Όμως, όπως ακούγεται και μέσα στο φιλμ “τη σήμερον ημέρα είναι πιο δύσκολο να κρατάς τα παιδιά στο σχολείο από το να τα διδάσκεις”. Και αρχίζουν οι διαρροές.