Η ασπίδα του Αχιλλέα

ΡΑΨΩΔΙΑ Σ. ΣΤΙΧΟΙ 478 – 616

ΠΕΡΙΛΗΨΗ : Ο Ήφαιστος κατασκεύασε για τον Αχιλλέα μια μεγάλη και δυνατή ασπίδα και τη διακόσμησε με διάφορες εικόνες. Φιλοτέχνησε στην επιφάνειά της τη γη , τον ουρανό, τη θάλασσα , τον ήλιο, το φεγγάρι και όλα τα άστρα , δυο πολιτείες : στην πρώτη γίνονταν γάμοι με χορούς και γλέντια και στην αγορά της είχε στηθεί δίκη, ενώ στη δεύτερη γινόταν πόλεμος με παρόντες τους θεούς του πολέμου , σκηνές από τη γεωργική ζωή : το όργωμα, το θερισμό και τον τρύγο, σκηνές από την κτηνοτροφική ζωή : ένα κοπάδι βοδιών που του επιτίθενται δυο λιοντάρια, ένα κοπάδι προβάτων στο λιβάδι και στάνες , μια σκηνή χορού  με νέους και νέες , με τον αοιδό με τη φόρμιγγα  στη μέση  και γύρω γύρω τον κόσμο που διασκέδαζε , και τέλος  τον Ωκεανό . Έφτιαξε εκτός από την ασπίδα και θώρακα, περικεφαλαία και κνημίδες.

ΕΝΟΤΗΤΕΣ : 1. Γενική εικόνα ασπίδας – τεχνικές λεπτομέρειες ( 478 – 481)

2. Η απεικόνιση του σύμπαντος ( 482- 488)

3. Σκηνές από μια πόλη σε περίοδο ειρήνης ( 489 – 507)

4. Σκηνές από μια πόλη σε περίοδο πολέμου ( 508 – 539)

5. Γεωργικές εργασίες : όργωμα, θερισμός, τρύγος ( 540 – 571)

6. Σκηνές από την ποιμενική ζωή ( 572 – 588)

7. Σκηνή χορού ( 589 – 605)

8. Ο Ωκεανός ( 606 – 607)

9. Τα άλλα όπλα της πανοπλίας ( 608- 612)

10. Παραλαβή της πανοπλίας από τη Θέτιδα ( 613 – 616)

ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ ΣΚΗΝΩΝ : Καθώς ο Αχιλλέας θα βαδίζει προς το θάνατο θα κρατά στα χέρια του απεικόνιση σκηνών από τη ζωή.

ΡΟΛΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗΣ ΑΣΠΙΔΑΣ :

v   Ο πόλεμος παρουσιάζεται σαν μια θλιβερή παρένθεση.

v   Ο ποιητής δεν περιγράφει μια αληθινή ασπίδα( συνήθως πάνω στις ασπίδες υπήρχαν φρικτές και βίαιες παραστάσεις) αλλά μια σειρά από παραστάσεις που εξυπηρετούν τις ποιητικές του σκοπιμότητες.

v   Επιβράδυνση και χαλάρωση ακροατών : προηγήθηκαν σκηνές πολύνεκρων μαχών και οι ακροατές πρέπει να ξεκουραστούν πριν παρακολουθήσουν την επιστροφή του Αχιλλέα.

v   Ο ποιητής θέλει να δώσει στους ακροατές γνώριμα στιγμιότυπα της ειρηνικής ζωής, για να τους απομακρύνει από την ατμόσφαιρα πένθους( χαμός Πατρόκλου, εκδίκηση Αχιλλέα)

ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ :

v   Αναπτυγμένη η τέχνη της μεταλλουργίας

v   Πολιτική και κοινωνική οργάνωση

v   Θεσμός γάμου και οικογένειας

v   Γαμήλια έθιμα

v   Θεσμός δικαιοσύνης

v   Χορός

v   Μουσική και τραγούδι

v   Πολεμική τέχνη ( στρατός, λεηλασίες, πολιορκίες, πολεμικά συμβούλια, ενέδρες, όπλα, συνήθεια να αφαιρούν τα όπλα από το σώμα του νεκρού αντιπάλου)

v   Αγροτική και ποιμενική ζωή : τέχνη καλλιέργειας γης, γεωργικά εργαλεία, παρασκευή ψωμιού από αλεύρι , κατανάλωση κρέατος, αμπελουργία, κοπάδια προβάτων και βοδιών, στάνες για τα ζώα και καλύβες για βοσκούς.

v   Οικοτεχνία- βιοτεχνία : λινά ρούχα, χιτώνες, υφαντική, ραπτική , κατασκευή μουσικών οργάνων, αγγειοπλαστική , τεχνίτες κάθε είδους.

v   Αστρονομία : προσπαθούσαν να προσδιορίσουν τη θέση των άστρων.

 ΕΙΚΟΝΕΣ : οπτικές, ακουστικές και κινητικές – κάποιες είναι συναισθηματικά φορτισμένες.

ΕΚΦΡΑΣΗ :  περιγραφή ανθρώπων, πραγμάτων , τόπων , περιγραφή έργων τέχνης. Η περιγραφή της ασπίδας του Αχιλλέα είναι μια φανταστική έκφραση , καθώς περιγράφεται ένα έργο τέχνης, όπως έχει δημιουργηθεί στη φαντασία του ποιητή με τη βοήθεια των καλλιτεχνικών παραστάσεων που έχει δει σε άλλα έργα. Ο ποιητής παρουσιάζει την εικόνα στο σύνολό της και στη συνέχεια επικεντρώνεται στις χαρακτηριστικές λεπτομέρειες . Οι εικόνες και οι σκηνές συνδυάζουν οπτικά, κινητικά και ακουστικά στοιχεία, είναι παραστατικές και ζωηρές και έχουν ρεαλιστικά στοιχεία. Η περιγραφή εμπλουτίζεται με αφηγηματικά στοιχεία.

Τα όπλα του Αχιλλέα